اختلال طیف اوتیسم
اختلال طیف اوتیسم نوعی اختلال رشد است. این اختلال شامل نقص در تعامل وبرقراری روابط اجتماعی ،مشکل در پردازش ادراک ورفتارهای تکراری می شود .اصطلاح "طیف"بازتاب دهنده این حقیقت است که علایم در بین افراد مختلف متفاوت است وانواع وشدت متغیری دارد.
زنجیر یا طیف علائم اوتیسم در افراد از خفیف تا شدید متغیر است .در اصطلاح گفته می شود کسانی که علائم خفیف تا متوسط را تجربه می کنند دچار علائم آسپرگر هستند .اما دسته رسمی برای تشخیص وجود ندارد .
افراد دچار اوتیسم بی تفاوت به نظر می رسند وبه سختی می توانند با دیگران ارتباط عاطفی برقرار کنند .واکنش آنها به تجربه ی حسی نیز غیر عادی است. به عنوان مثال حواسشان با صدای چکه کردن شیر آب به شذت پرت می شود.
اختلال طیف اوتیسم در بسیاری از کشورها ودر پیش زمینه های نژادی ،قومی،مذهبی واقتصادی دیده می شود .تخمین زده شده است که تقریبا یک درصد از جمعیت جهان به اوتیسم مبتلا هستند .تحقیق مرکز کنترل وپیشگیری از بیماری نشان می دهد که از هر 59 کودک در ایالت متحده یکی از آنها مبتلا به اختلال طیف اوتیسم است. هرچه اختلال زودتر تشخیص داده شود ،زودتر میتوان از طریق اقدامات درمانی به کودک کمک کرد.
نکته مهمی که در تشخیص طیف اوتیسم وجود دارداغین است که بدانیم در حال حاضر برای تشخیص دادن اوتیسم هیچ آزمایش بیولوژیکی وجود ندارد و آنها که طراحی شده اند با اینکه نتایج خوبی هم داشتند اما هنوز به طور بالینی در تشخیص اوتیسم به کار نمی رود.
در حال حاضر آزمون گارس 3، به عنوان تست تخصصی تشخیص اوتیسم و تعیین شدت علایم اوتیسم برپایه DSM-5 آزمون بسیار معتبری می باشد.
اصلی ترین خصوصیات طیف اوتیسم عبارتند از نقص در ارتباط اجتماعی و رفتارها یا علایق تکراری و محدود.
علائم اختلال طیف اوتیسم
معیارهای موجود در DSM-5 برای تشخیص اوتیسم به کار برده می شود،شامل موارد زیر است:
1) نقص در برقراری روابط اجتماعی
نقص در برقراری روابط اجتماعی که برای تشخیص اوتیسم به کار برده میشود،شامل موارد زیر است:
• واکنش نشان ندادن در تعاملات اجتماعی
• استفاده غیر عادی از حرکات،تماس چشمی یا حالت صورت
• علاقه نشان ندادن به جمع هم سن و سالان یا درک مشکل روابط
2) رفتارها و علایق تکراری و محدود
رفتارها و علایق تکرار شونده و محدودی که برای تشخیص اختلال طیف اوتیسم وجود دارد عبارتند از:
• استفاده از حرکات یا عبارات خاص
• اصرار بر یکنواختی و داشتن روتین
• علاقه شدید و محدود به اشیای خاص
• حساسیت کم یا زیاذ به محیط حسی مانند بینایی،شنوایی یا چشایی
این علائم در مراحل اولیه رشد کودک ظاهر میشود و منجر به بروز نقص جدی بالینی در عملکرد اجتماعی،شغلی یا سایر حوزه های مهم زندگی او می شود، همچنین برای علائم مربوط به تعامل اجتماعی و رفتارهای تکراری و محدود با توجه به میزان شدت DSM-5 سه مرحله قائل می شود:
الف)روابط اجتماعی
• به حمایت بسیار جدی نیاز دارد
در این گروه نقص و محدودیت شدید در عملکرد اجتماعی مشهود است. به طوری که فرد شروع کننده تعامل نیست یا نسبت به رویکرد اجتماعی دیگران واکنش نشان نمی دهند.
• به حمایت جدی نیاز دارد
در این گروه پایین بودن میزان تعامل اجتماعی مشکل ساز می شود. یعنی فرد تا حدی رابطه اجتماعی برقرار می کند یا به رویکرد اجتماعی دیگران واکنش کم یا غیرعادی نشان می دهد.
• به حمایت نیاز دارد
پایین بودن میزان تعامل اجتماعی در این گروه نیز مشاهده می شود.یعنی فرد به سختی می تواند آغاز کننده ارتباط اجتماعی باشد و به رویکرد اجتماعی دیگران پاسخ دهد. در حالت کلی به نظر می رسد این افراد به میزان کمی نسبت به تعامل اجتماعی علاقه نشان میدهند.
ب)رفتارهای تکراری و محدود
• به حمایت بسیار جدی نیاز دارد
این گروه رفتار غیر منعطف دارند.یعنی فرد به سختی می تواند با تغییر کنار بیاید.همچنین رفتار او باعث ایجاد اختلال در تمام زمینه های عملی می شود.
• به حمایت جدی نیاز دارد
رفتار غیر منعطف تا حدی است که فرد به سختی می تواند با تغییر کنار بیاید. رفتار او نیز باعث ایجاد اختلال در بعضی از زمینه های عملی می شود.
• به حمایت نیاز دارد
انعطاف پذیر نبودن این افراد باعث ایجاد اختلال در یک یا چند زمینه می شود. چالش های منظم و برنامه ریزی این افراد توانایی مستقل بودن را محدود میکند.
معمولا علائم اختلال طیف اوتیسم از دو سالگی ظاهر می شود و پزشکان در این سن می توانند اختلال را تشخیص دهند. در موارد حاد ممکن است علائم زودتر مشخص شود. در حالی که کسانی که علائم اختلال طیف اوتیسم در آنها نسبتا خفیف است تا نوجوانی یا بزرگسالی ممکن است متوجه آن نشوند.
به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، در واقعیت اختلال طیف اوتیسم در اکثر کودکان بعد از 4 سالگی تشخیص داده می شود.توانایی ذهنی بسیاری از کودکان دچار اوتیسم متوسط یا متوسط روبه بالا است.
اگرچه چالش های رفتاری در بعضی از کودکان دچار اوتیسم بعد از ورود به نوجوانی تشدید می شود. اما بر اساس DSM-5 اکثر آنها در کودکی یا نوجوانی بهبود می یابند.
در بعضی از افراد می توان علائم را تحت ناتوانی ذهنی یا تاخیر تکاملی کلی بهتر توضیح داد.بهتر است کسانی که در برقراری روابط اجتماعی مشکل دارند اما سایر علائم اختلال طیف اوتیسم را از خود نشان نمی دهند. به معیارهای اختلال تعامل اجتماعی یا پراگماتیک مراجعه کند.
علل اختلال طیف اوتیسم
هنوز دلیل اصلی بروز اختلال اوتیسم مشخص نیست. اما تحقیقات نشان میدهد. ترکیب ژن با جنبه های محیطی عامل تعیین کننده ای در ابتلای فرد به اوتیسم است.
شواهد جدید حاکی از این است که ممکن است این اختلال در اثر جهش های ژنتیکی، که به بالا بودن سن مادر و یا پدر حین تشکیل نطفه مربوط است،رخ دهد. احتمالا این جهش ها باعث ایجاد تنوع زیاد در نقص سیستم عصبی می شوند.
شواهد همچنین نشان می دهد که ممکن است این اختلال در اثر عدم توانایی سلول های مغ جنین برای پیروی از الگوهای عادی رشد طی اولین مراحل رخ دهد. همین امر نیز می تواند ساختار مغز و ترکیب مداری سلول های عصبی را که مهارت های اجتماعی،زبان،حرکت و سایر توانایی ها را کنترل میکند مختل سازد.
از آنجایی که احتمال بروز اوتیسم در مردان چهار برابر بیشتر از زنان است. ممکن است این اختلال به قرار گرفتن جنین در معرض میزان بالای تستسترون در رحم نیز مربوط باشد.
گفته می شود بسیاری از خصوصیات اوتیسم بازتاب دهنده ی اولویت های شناختی و رفتاری مردانه مانند توجه به جزئیات به جای تصویر کلی، علاقه به اشیا به جای تجربه اجتماعی،استعداد ریاضی و اعداد و حتی اختلال زبان است. کودکان مبتلا به اوتیسم از دایره واژگان زیادی برخوردارند اما نمی توااند آن را تبدیل به مکالمه کنند.
به رغم تحقیقات زیادی که در زمینه نشان دادن عدم ارتباط میان واکسن و بروز اوتیسم منتشر شده است. هنوز هم این باور وجود دارد که اوتیسم در اثر استفاده از واکسن حاونی جیوه نیز ممکن است رخ دهد.
درمان اختلال طیف اوتیسم
هیچ درمانی برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد. اما درمان زودهنگام می تواند به تسکین چالش های مربوط به آن کمک کند.سازمان ملی سلامت روان توصیه می کند که یک روش درمان برای تمام افراد مبتلا به اوتیسم وجود ندارد. اما متخصصان بالینی می توانند با همکاری بیمار و اعضای خانواده او روش موثر برای درمان را مشخص کنند.
اقدامات درمانی و آموزشی به افراد مبتلا به اوتیسم کمک میکند تا مهارتهای اجتماعی و عملی مهم را یاد بگیرند و رفتارهای مخرب خود را تا جای ممکن کاهش دهند.
روش تحلیل رفتار کاربردی یا ABA روی تقویت رفتارهای خاصی مانند تعامل،بهداشت و توانایی انجام وظایف خانگی یا شغلی و به حداقل رساندن رفتار منفی مانند خودآزاری تمرکز دارد.میتوان برای کودکان و بزرگسالان و کسانی که علائم خفیف یا شدیدی از اختلال طیف اوتیسم دارند از این روش استفاده کرد. تراپیست می تواند در محیط مدرسه،خانه و یا مراکز اجتماعی روی پیشرفت درمان نظارت داشته باشد و در صورت لزوم آن را اصلاح کند. از جمله انواع تراپی که به درمان کمک می کند میتوان به کار درمانی که با هدف تقویت انواع مهارت های مورد نیاز در زندگی روزمره مانند لباس پوشیدن،غذا خوردن و مهارت های حرکتی ظریف مثل نوشتن یا رنگ آمیزی،درمان یکپارچگی حسی و یا انواع تراپی که روی مهارت های تعامل کلامی و غیرکلامی تمرکز دارد اشاره کرد. یکپارچگی حسی به فرد مبتلا به اوتیسم کمک میکند تا با تجارب حسی آزاردهنده خود مانند بینایی،شنوایی و لامسه کنار بیاید.
با اینکه در حال حاضر درمان دارویی خاصی وجود ندارد که به علائم اصلیاوتیسم کمک کند. اما ممکن است پزشک برای کمک به تسکین مشکلاتی نظیر پرخاشگری،پیش فعالی،اضطرا ب یا افسردگی دارو تجویز کند.
رفتار با کودک اوتیسم
رفتار با کودکان اوتیسم به رویکرد متفاوتی نیاز دارد.
راهکارهای سنتی فرزندپروری همیشه برای کودکان مبتلا به اوتیسم موثر نیستند. کودکان اوتیسیک ممکن است بسته به شدت این اختلال در درک عواقب رفتارهای خود مشکل داشته باشند،با این حال شما نباید قوانین و نظم و انضباط را در ارتباط با آن ها نادیده بگیرید. استراتژی های ملایم و ثابت می توانند برای مدیریت رفتار این کودکان مفید باشند و به موفقیت آن ها کمک کنند.
اصول رفتار با کودک اوتیستیک به این صورت است که:
1) رفتارهای رایج اوتیستیک را درک کنید
وقتی درباره نحوه تربیت کودک اوتیسمی صحبت میشود،درک رفتارهای کودکان مبتلا به اوتیسم اولین چیزی است که باید به آن اشاره شود. ما معمولا کودکان را تنبیه می کنیم، چون آن ها آگاهانه رفتار نامناسبی از خود نشان می دهند. با این حال،کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است نتواندبعضی از رفتارها را کنترل کند و به همین دلیل نباید برای رعایت نکردن یک سری نکات به سختی تنبیه شود.بعضی از رفتارهایی که ممکن است نتواند بعضی از رفتارها را کنترل کند و به همین دلیل نباید برای رعایت نکردن یک سری نکات به سختی تنبیه شود.بعضی از رفتارهایی که ممکن است کودکان اوتیستیک در کنترل آن ها مشکل داشته باشند عبارت اند از :
• گاز گرفتن دست و انگشت های خود
• تکان دادن دست ها (رفتارهای خود انگیزشی که به افراد مبتلا به اوتیسم در تنظیم احساسات شان کمک می کنند)
• فریاد زدن
• آسیب زدن به خود از طریق ضربه زدن به سرشان
• نگاه نکردن به دیگران یا عدم برقراری تماس چشمی
• پرخاشگری فیزیکی نسبت به همسالان و بزرگسالان، مانند گاز گفتن یا لگد زدن
بسیاری از این رفتارها از تلاش کودکان برای بیان نیازها یا خواسته هایشان یا درک هنجارها و نشانه های اجتماعی ناشی می شود،شما نباید به خاطر این رفتارها فرزندتان را در اتاق زندانی کنید،او را شرمنده کنید یا کتک بزنید. در عوض،بهتر است برای درک علت رفتارهای او تلاش کرده و در صورت لزوم از محرک هایی که باعث چنین رفتارهایی می شئند اجتناب کنید.
2) از تقویت مثبت استفاده کنید
در رفتار با کودکان اوتیسم تشویق کردن یا پاداش دادن را فراموش نکنید این کودکان به تکنیک های تربیتی که بر نکات مثبت تمرکز می کنند، بهتر پاسخ میدهند کارهای زیادی برای تشویق و افزایش انگیزه کودکان وجود دارد. میتوانید به بعضی از کودکان برای هر رفتار خوب یک استیکر یا برچسب بدهید تا در نهایت برای کسب تعداد معینی از آن ها جایزه دریافت کنند اما بسیاری از کودکان اوتیسمی به ویژه کودکان خردسال، به بازخوردها و پاداش های فوری تری که مستقیما به رفتار آن ها مربوط میشوند، پاسخ میدهند. برای مثال اگر آن ها در فروشگاه به جای فریاد زدن یا ضربه زدن به سرشان با رفتار مناسب درخواست یک حیوان عروسکی را داشته اند بهتر است فورا مورد تمجید قراربگیرند.
3) تکنیک های خود آرام سازی را به فرزندتان بیاموزید
آموزش تکنیک خودآرام سازی کودکان اوتیسم در بهبود رفتارهای آن ها نقش مهمی دارد.پریشانی در بین این کودکان رایج است، اما روش آرام کردن کودکان اوتیسمی ممکن است پیچیده تر باشد.بعضی از کودکانه مبتلا به اوتیسم میتوانند تکنیک های خود آرام سازی را یاد بگیرند و از آن ها در شرایط ضروری استفاده کنند.
یکی از روش های ساده خودآرام سازی این است که چشم های خود را ببندند چیز خوشایندی مانند یک پارک یا یک بچه گربه را تصور کنند و به آرامی از طریق بینی نفس بکشند. فشار ملایم و ثابت، مانند در آغوش گرفتن، هم میتواند برای بسیاری از کودکان اوتیستیک آرام بخش باشد. ابن کودکان میتوانند با در آغوش گرفتن والدین یا سایر بزرگسالان مورد اعتماد به آرامش برسند.
4) در رفتار با کودکان اوتیسم به روتین ها پایبند باشید
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم خواهان ثبات و نظم هستند و مختل شدن روال های معمول و مواجهه با موقعیت های غیر منتظره برای آن ها مشکل ساز است. یکی از اصول مراقبت از کودک اوتیسمی این است که به یک برنامه قابل پیش بینی پایبند باشید و تعداد فعالیت های روزمره کودک را محدود کنید.
5) محیط را کنترل کنید
برای کودکان مبتلا به اوتیسم آرام و مساعد بودن محیط اطراف اهمیت زیادی دارد پر کردن محل بازی یا اتاق خواب با اسباب بازی ها و اشیا مورد علاقه این کودکان میتواند در آن ها احساس امنیت و راحتی بیشتری ایجاد کند. برعکس، سعی کنید از موقعیت هایی که میدانید میتوانند باعث تحریک کودکان اوتیستیک شوند اجتناب کنید. به عنوان مثال،مکان های شلوغ یا پر سروصدا ممکن است برای بعضی از کودکان مبتلا به اوتیسم آزاردهنده باشند.
6) در رفتار با کودکان از زبان ساده استفاده کنید
ارتباط با کودک اوتیستیک باید با استفاده از زبان و دستورالعمل های ساده انجام شود. این کودکان اغلب در درک ظرافت های زبان کلامی یا زبان بدن مشکل دارند.
وقتی فرزندتان شروع به بازی میکند، به جای اینکه درمورد کاری که نباید انجام دهد صحبت کنید، به طور شفاف و واضح به او بگویید که چه کاری را باید انجام دهد. به عنوان مثال اگر فرزندتان در حال کشیدن دم سگ است، نگویید:« به سگ آسیب نزن.»،در عوض بگویید:«سگ را به آرامی نوازش کن.»
7) رفتارهای بی ضرر را نادیده بگیرید
انعطاف پذیر بودن در رفتار با کودکان اوتیسم اهمیت زیادی دارد. بعضی از رفتارهای اوتیستیک عجیب به نظر میرسند، اما خطرناک و مخرب نیستند. از نمونه این رفتارها میتوان به رفتارهای خودانگیزشی مانند تکان دادن دست اشاره کرد. اگر یک رفتار مشکل ساز به ندرت رخ میدهد، مانع فعالیت روزمره خاواده شما یا دیگران نمیشود و به فرزندتان یا سایر افراد آسیب نمیرساند،باید تا حد امکان آن را نادیده بگیرید.
8) در رفتار با کودکان اوتیسم ایمنی را در اولویت قرار دهید
بسیاری از رفتارهای کودکان اوتیستیک به خود آن ها یا دیگران آسیب نمی زند. با این حال، هرزمان که کودک شروع به نشان دادن واکنش های فیزیکی کرد،باید از امنیت او و اطرافیانش مطمئن شوید.اگر عصبانیت کودک را به سختی میتوان متوقف کرد،حتما اجسام سخت یا تیزی که ممکن است در مسیر او قرار بگیرند را بردارید.
9) به دنبال کمک حرفه ای باشید
اگر رفتار با کودکان اوتیسم برایتان سخت است،در کمک گرفتن از افراد متخصص تردید نکنید. به دنبال کسانی باشید که در کمک کردن به کودکان اوتیستیک مهارت دارند. برای این کار میتوانید به روانشناسان کودک مراجعه کنید.
چند روش درمانیمختلف وجود دارد که مفید بودن آن ها برای کودکان مبتلا به اوتیسم ثابت شده است. بیشتر این روش ها از اصول تحلیل رفتار کاربردی نشات می گیرند که بر ایجاد و تشویق مهارت های جدید،دسترسی به فعالیت ها و اسباب بازی های ترجیحی، دادن حق انتخاب به کودکان، افزایش ارتباطات مناسب، قابل پیش بینی کردن کوقعیت های پیچیده و موارد دیگر تمرکز دارند.
چگونه در مدرسه رفتارهای مناسب را به کودکان اوتیسم آموزش دهید؟
وقتی در مورد نحوه برخورد با کودکان اوتیسم صحبت می کنیم، باید بدانید که همکاری با مدرسه فرزندتان برای داشتن یک رویکرد مشترک اهمیت زیادی دارد. داشتن انتظارات و استراژی های مشابه در خانه و مدرسه به کودکان این امکان را می دهد که آموخته های خود را از مدرسه به خانه منتقل کنند و برعکس. مدرسه نیز باید به روتین ها پایبند باشد و قوانین و نظم را به کودک آموزش دهند و رفتارهای مثبت را تشئیق کنند.
سخن پایانی
تربیت کودک مبتلا به اوتیسم آسان نیست، اما خوب است که بدانید آن ها قصد بدرفتاری یا سرپیچی از شما را ندارند. این کودکان معمولا برای برقراری ارتباط با دیگران یا ممقابله با حساسات ناخوشایند خود تلاش می کنند. آن ها سزاوار مراقبت و هربانی هستند، نه رفتار خشن یا تنبیه فیزیکی.
برای کمک به آموزش رفتارهای خوب به کودک مبتلا به اوتیسم، باید تا حد امکان از شرایط و برنامه های قابل پیش بینی پیروی کنید، خواسته های خود را با زبان ساده به کودک بگویید و زمانی که بعضی از رفتارهای کودک عجیب به نظر می رسند اما خطرناک نیستند،صبور باشید.
زنجیر یا طیف علائم اوتیسم در افراد از خفیف تا شدید متغیر است .در اصطلاح گفته می شود کسانی که علائم خفیف تا متوسط را تجربه می کنند دچار علائم آسپرگر هستند .اما دسته رسمی برای تشخیص وجود ندارد .
افراد دچار اوتیسم بی تفاوت به نظر می رسند وبه سختی می توانند با دیگران ارتباط عاطفی برقرار کنند .واکنش آنها به تجربه ی حسی نیز غیر عادی است. به عنوان مثال حواسشان با صدای چکه کردن شیر آب به شذت پرت می شود.
اختلال طیف اوتیسم در بسیاری از کشورها ودر پیش زمینه های نژادی ،قومی،مذهبی واقتصادی دیده می شود .تخمین زده شده است که تقریبا یک درصد از جمعیت جهان به اوتیسم مبتلا هستند .تحقیق مرکز کنترل وپیشگیری از بیماری نشان می دهد که از هر 59 کودک در ایالت متحده یکی از آنها مبتلا به اختلال طیف اوتیسم است. هرچه اختلال زودتر تشخیص داده شود ،زودتر میتوان از طریق اقدامات درمانی به کودک کمک کرد.
نکته مهمی که در تشخیص طیف اوتیسم وجود دارداغین است که بدانیم در حال حاضر برای تشخیص دادن اوتیسم هیچ آزمایش بیولوژیکی وجود ندارد و آنها که طراحی شده اند با اینکه نتایج خوبی هم داشتند اما هنوز به طور بالینی در تشخیص اوتیسم به کار نمی رود.
در حال حاضر آزمون گارس 3، به عنوان تست تخصصی تشخیص اوتیسم و تعیین شدت علایم اوتیسم برپایه DSM-5 آزمون بسیار معتبری می باشد.
اصلی ترین خصوصیات طیف اوتیسم عبارتند از نقص در ارتباط اجتماعی و رفتارها یا علایق تکراری و محدود.
علائم اختلال طیف اوتیسم
معیارهای موجود در DSM-5 برای تشخیص اوتیسم به کار برده می شود،شامل موارد زیر است:
1) نقص در برقراری روابط اجتماعی
نقص در برقراری روابط اجتماعی که برای تشخیص اوتیسم به کار برده میشود،شامل موارد زیر است:
• واکنش نشان ندادن در تعاملات اجتماعی
• استفاده غیر عادی از حرکات،تماس چشمی یا حالت صورت
• علاقه نشان ندادن به جمع هم سن و سالان یا درک مشکل روابط
2) رفتارها و علایق تکراری و محدود
رفتارها و علایق تکرار شونده و محدودی که برای تشخیص اختلال طیف اوتیسم وجود دارد عبارتند از:
• استفاده از حرکات یا عبارات خاص
• اصرار بر یکنواختی و داشتن روتین
• علاقه شدید و محدود به اشیای خاص
• حساسیت کم یا زیاذ به محیط حسی مانند بینایی،شنوایی یا چشایی
این علائم در مراحل اولیه رشد کودک ظاهر میشود و منجر به بروز نقص جدی بالینی در عملکرد اجتماعی،شغلی یا سایر حوزه های مهم زندگی او می شود، همچنین برای علائم مربوط به تعامل اجتماعی و رفتارهای تکراری و محدود با توجه به میزان شدت DSM-5 سه مرحله قائل می شود:
الف)روابط اجتماعی
• به حمایت بسیار جدی نیاز دارد
در این گروه نقص و محدودیت شدید در عملکرد اجتماعی مشهود است. به طوری که فرد شروع کننده تعامل نیست یا نسبت به رویکرد اجتماعی دیگران واکنش نشان نمی دهند.
• به حمایت جدی نیاز دارد
در این گروه پایین بودن میزان تعامل اجتماعی مشکل ساز می شود. یعنی فرد تا حدی رابطه اجتماعی برقرار می کند یا به رویکرد اجتماعی دیگران واکنش کم یا غیرعادی نشان می دهد.
• به حمایت نیاز دارد
پایین بودن میزان تعامل اجتماعی در این گروه نیز مشاهده می شود.یعنی فرد به سختی می تواند آغاز کننده ارتباط اجتماعی باشد و به رویکرد اجتماعی دیگران پاسخ دهد. در حالت کلی به نظر می رسد این افراد به میزان کمی نسبت به تعامل اجتماعی علاقه نشان میدهند.
ب)رفتارهای تکراری و محدود
• به حمایت بسیار جدی نیاز دارد
این گروه رفتار غیر منعطف دارند.یعنی فرد به سختی می تواند با تغییر کنار بیاید.همچنین رفتار او باعث ایجاد اختلال در تمام زمینه های عملی می شود.
• به حمایت جدی نیاز دارد
رفتار غیر منعطف تا حدی است که فرد به سختی می تواند با تغییر کنار بیاید. رفتار او نیز باعث ایجاد اختلال در بعضی از زمینه های عملی می شود.
• به حمایت نیاز دارد
انعطاف پذیر نبودن این افراد باعث ایجاد اختلال در یک یا چند زمینه می شود. چالش های منظم و برنامه ریزی این افراد توانایی مستقل بودن را محدود میکند.
معمولا علائم اختلال طیف اوتیسم از دو سالگی ظاهر می شود و پزشکان در این سن می توانند اختلال را تشخیص دهند. در موارد حاد ممکن است علائم زودتر مشخص شود. در حالی که کسانی که علائم اختلال طیف اوتیسم در آنها نسبتا خفیف است تا نوجوانی یا بزرگسالی ممکن است متوجه آن نشوند.
به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، در واقعیت اختلال طیف اوتیسم در اکثر کودکان بعد از 4 سالگی تشخیص داده می شود.توانایی ذهنی بسیاری از کودکان دچار اوتیسم متوسط یا متوسط روبه بالا است.
اگرچه چالش های رفتاری در بعضی از کودکان دچار اوتیسم بعد از ورود به نوجوانی تشدید می شود. اما بر اساس DSM-5 اکثر آنها در کودکی یا نوجوانی بهبود می یابند.
در بعضی از افراد می توان علائم را تحت ناتوانی ذهنی یا تاخیر تکاملی کلی بهتر توضیح داد.بهتر است کسانی که در برقراری روابط اجتماعی مشکل دارند اما سایر علائم اختلال طیف اوتیسم را از خود نشان نمی دهند. به معیارهای اختلال تعامل اجتماعی یا پراگماتیک مراجعه کند.
علل اختلال طیف اوتیسم
هنوز دلیل اصلی بروز اختلال اوتیسم مشخص نیست. اما تحقیقات نشان میدهد. ترکیب ژن با جنبه های محیطی عامل تعیین کننده ای در ابتلای فرد به اوتیسم است.
شواهد جدید حاکی از این است که ممکن است این اختلال در اثر جهش های ژنتیکی، که به بالا بودن سن مادر و یا پدر حین تشکیل نطفه مربوط است،رخ دهد. احتمالا این جهش ها باعث ایجاد تنوع زیاد در نقص سیستم عصبی می شوند.
شواهد همچنین نشان می دهد که ممکن است این اختلال در اثر عدم توانایی سلول های مغ جنین برای پیروی از الگوهای عادی رشد طی اولین مراحل رخ دهد. همین امر نیز می تواند ساختار مغز و ترکیب مداری سلول های عصبی را که مهارت های اجتماعی،زبان،حرکت و سایر توانایی ها را کنترل میکند مختل سازد.
از آنجایی که احتمال بروز اوتیسم در مردان چهار برابر بیشتر از زنان است. ممکن است این اختلال به قرار گرفتن جنین در معرض میزان بالای تستسترون در رحم نیز مربوط باشد.
گفته می شود بسیاری از خصوصیات اوتیسم بازتاب دهنده ی اولویت های شناختی و رفتاری مردانه مانند توجه به جزئیات به جای تصویر کلی، علاقه به اشیا به جای تجربه اجتماعی،استعداد ریاضی و اعداد و حتی اختلال زبان است. کودکان مبتلا به اوتیسم از دایره واژگان زیادی برخوردارند اما نمی توااند آن را تبدیل به مکالمه کنند.
به رغم تحقیقات زیادی که در زمینه نشان دادن عدم ارتباط میان واکسن و بروز اوتیسم منتشر شده است. هنوز هم این باور وجود دارد که اوتیسم در اثر استفاده از واکسن حاونی جیوه نیز ممکن است رخ دهد.
درمان اختلال طیف اوتیسم
هیچ درمانی برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد. اما درمان زودهنگام می تواند به تسکین چالش های مربوط به آن کمک کند.سازمان ملی سلامت روان توصیه می کند که یک روش درمان برای تمام افراد مبتلا به اوتیسم وجود ندارد. اما متخصصان بالینی می توانند با همکاری بیمار و اعضای خانواده او روش موثر برای درمان را مشخص کنند.
اقدامات درمانی و آموزشی به افراد مبتلا به اوتیسم کمک میکند تا مهارتهای اجتماعی و عملی مهم را یاد بگیرند و رفتارهای مخرب خود را تا جای ممکن کاهش دهند.
روش تحلیل رفتار کاربردی یا ABA روی تقویت رفتارهای خاصی مانند تعامل،بهداشت و توانایی انجام وظایف خانگی یا شغلی و به حداقل رساندن رفتار منفی مانند خودآزاری تمرکز دارد.میتوان برای کودکان و بزرگسالان و کسانی که علائم خفیف یا شدیدی از اختلال طیف اوتیسم دارند از این روش استفاده کرد. تراپیست می تواند در محیط مدرسه،خانه و یا مراکز اجتماعی روی پیشرفت درمان نظارت داشته باشد و در صورت لزوم آن را اصلاح کند. از جمله انواع تراپی که به درمان کمک می کند میتوان به کار درمانی که با هدف تقویت انواع مهارت های مورد نیاز در زندگی روزمره مانند لباس پوشیدن،غذا خوردن و مهارت های حرکتی ظریف مثل نوشتن یا رنگ آمیزی،درمان یکپارچگی حسی و یا انواع تراپی که روی مهارت های تعامل کلامی و غیرکلامی تمرکز دارد اشاره کرد. یکپارچگی حسی به فرد مبتلا به اوتیسم کمک میکند تا با تجارب حسی آزاردهنده خود مانند بینایی،شنوایی و لامسه کنار بیاید.
با اینکه در حال حاضر درمان دارویی خاصی وجود ندارد که به علائم اصلیاوتیسم کمک کند. اما ممکن است پزشک برای کمک به تسکین مشکلاتی نظیر پرخاشگری،پیش فعالی،اضطرا ب یا افسردگی دارو تجویز کند.
رفتار با کودک اوتیسم
رفتار با کودکان اوتیسم به رویکرد متفاوتی نیاز دارد.
راهکارهای سنتی فرزندپروری همیشه برای کودکان مبتلا به اوتیسم موثر نیستند. کودکان اوتیسیک ممکن است بسته به شدت این اختلال در درک عواقب رفتارهای خود مشکل داشته باشند،با این حال شما نباید قوانین و نظم و انضباط را در ارتباط با آن ها نادیده بگیرید. استراتژی های ملایم و ثابت می توانند برای مدیریت رفتار این کودکان مفید باشند و به موفقیت آن ها کمک کنند.
اصول رفتار با کودک اوتیستیک به این صورت است که:
1) رفتارهای رایج اوتیستیک را درک کنید
وقتی درباره نحوه تربیت کودک اوتیسمی صحبت میشود،درک رفتارهای کودکان مبتلا به اوتیسم اولین چیزی است که باید به آن اشاره شود. ما معمولا کودکان را تنبیه می کنیم، چون آن ها آگاهانه رفتار نامناسبی از خود نشان می دهند. با این حال،کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است نتواندبعضی از رفتارها را کنترل کند و به همین دلیل نباید برای رعایت نکردن یک سری نکات به سختی تنبیه شود.بعضی از رفتارهایی که ممکن است نتواند بعضی از رفتارها را کنترل کند و به همین دلیل نباید برای رعایت نکردن یک سری نکات به سختی تنبیه شود.بعضی از رفتارهایی که ممکن است کودکان اوتیستیک در کنترل آن ها مشکل داشته باشند عبارت اند از :
• گاز گرفتن دست و انگشت های خود
• تکان دادن دست ها (رفتارهای خود انگیزشی که به افراد مبتلا به اوتیسم در تنظیم احساسات شان کمک می کنند)
• فریاد زدن
• آسیب زدن به خود از طریق ضربه زدن به سرشان
• نگاه نکردن به دیگران یا عدم برقراری تماس چشمی
• پرخاشگری فیزیکی نسبت به همسالان و بزرگسالان، مانند گاز گفتن یا لگد زدن
بسیاری از این رفتارها از تلاش کودکان برای بیان نیازها یا خواسته هایشان یا درک هنجارها و نشانه های اجتماعی ناشی می شود،شما نباید به خاطر این رفتارها فرزندتان را در اتاق زندانی کنید،او را شرمنده کنید یا کتک بزنید. در عوض،بهتر است برای درک علت رفتارهای او تلاش کرده و در صورت لزوم از محرک هایی که باعث چنین رفتارهایی می شئند اجتناب کنید.
2) از تقویت مثبت استفاده کنید
در رفتار با کودکان اوتیسم تشویق کردن یا پاداش دادن را فراموش نکنید این کودکان به تکنیک های تربیتی که بر نکات مثبت تمرکز می کنند، بهتر پاسخ میدهند کارهای زیادی برای تشویق و افزایش انگیزه کودکان وجود دارد. میتوانید به بعضی از کودکان برای هر رفتار خوب یک استیکر یا برچسب بدهید تا در نهایت برای کسب تعداد معینی از آن ها جایزه دریافت کنند اما بسیاری از کودکان اوتیسمی به ویژه کودکان خردسال، به بازخوردها و پاداش های فوری تری که مستقیما به رفتار آن ها مربوط میشوند، پاسخ میدهند. برای مثال اگر آن ها در فروشگاه به جای فریاد زدن یا ضربه زدن به سرشان با رفتار مناسب درخواست یک حیوان عروسکی را داشته اند بهتر است فورا مورد تمجید قراربگیرند.
3) تکنیک های خود آرام سازی را به فرزندتان بیاموزید
آموزش تکنیک خودآرام سازی کودکان اوتیسم در بهبود رفتارهای آن ها نقش مهمی دارد.پریشانی در بین این کودکان رایج است، اما روش آرام کردن کودکان اوتیسمی ممکن است پیچیده تر باشد.بعضی از کودکانه مبتلا به اوتیسم میتوانند تکنیک های خود آرام سازی را یاد بگیرند و از آن ها در شرایط ضروری استفاده کنند.
یکی از روش های ساده خودآرام سازی این است که چشم های خود را ببندند چیز خوشایندی مانند یک پارک یا یک بچه گربه را تصور کنند و به آرامی از طریق بینی نفس بکشند. فشار ملایم و ثابت، مانند در آغوش گرفتن، هم میتواند برای بسیاری از کودکان اوتیستیک آرام بخش باشد. ابن کودکان میتوانند با در آغوش گرفتن والدین یا سایر بزرگسالان مورد اعتماد به آرامش برسند.
4) در رفتار با کودکان اوتیسم به روتین ها پایبند باشید
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم خواهان ثبات و نظم هستند و مختل شدن روال های معمول و مواجهه با موقعیت های غیر منتظره برای آن ها مشکل ساز است. یکی از اصول مراقبت از کودک اوتیسمی این است که به یک برنامه قابل پیش بینی پایبند باشید و تعداد فعالیت های روزمره کودک را محدود کنید.
5) محیط را کنترل کنید
برای کودکان مبتلا به اوتیسم آرام و مساعد بودن محیط اطراف اهمیت زیادی دارد پر کردن محل بازی یا اتاق خواب با اسباب بازی ها و اشیا مورد علاقه این کودکان میتواند در آن ها احساس امنیت و راحتی بیشتری ایجاد کند. برعکس، سعی کنید از موقعیت هایی که میدانید میتوانند باعث تحریک کودکان اوتیستیک شوند اجتناب کنید. به عنوان مثال،مکان های شلوغ یا پر سروصدا ممکن است برای بعضی از کودکان مبتلا به اوتیسم آزاردهنده باشند.
6) در رفتار با کودکان از زبان ساده استفاده کنید
ارتباط با کودک اوتیستیک باید با استفاده از زبان و دستورالعمل های ساده انجام شود. این کودکان اغلب در درک ظرافت های زبان کلامی یا زبان بدن مشکل دارند.
وقتی فرزندتان شروع به بازی میکند، به جای اینکه درمورد کاری که نباید انجام دهد صحبت کنید، به طور شفاف و واضح به او بگویید که چه کاری را باید انجام دهد. به عنوان مثال اگر فرزندتان در حال کشیدن دم سگ است، نگویید:« به سگ آسیب نزن.»،در عوض بگویید:«سگ را به آرامی نوازش کن.»
7) رفتارهای بی ضرر را نادیده بگیرید
انعطاف پذیر بودن در رفتار با کودکان اوتیسم اهمیت زیادی دارد. بعضی از رفتارهای اوتیستیک عجیب به نظر میرسند، اما خطرناک و مخرب نیستند. از نمونه این رفتارها میتوان به رفتارهای خودانگیزشی مانند تکان دادن دست اشاره کرد. اگر یک رفتار مشکل ساز به ندرت رخ میدهد، مانع فعالیت روزمره خاواده شما یا دیگران نمیشود و به فرزندتان یا سایر افراد آسیب نمیرساند،باید تا حد امکان آن را نادیده بگیرید.
8) در رفتار با کودکان اوتیسم ایمنی را در اولویت قرار دهید
بسیاری از رفتارهای کودکان اوتیستیک به خود آن ها یا دیگران آسیب نمی زند. با این حال، هرزمان که کودک شروع به نشان دادن واکنش های فیزیکی کرد،باید از امنیت او و اطرافیانش مطمئن شوید.اگر عصبانیت کودک را به سختی میتوان متوقف کرد،حتما اجسام سخت یا تیزی که ممکن است در مسیر او قرار بگیرند را بردارید.
9) به دنبال کمک حرفه ای باشید
اگر رفتار با کودکان اوتیسم برایتان سخت است،در کمک گرفتن از افراد متخصص تردید نکنید. به دنبال کسانی باشید که در کمک کردن به کودکان اوتیستیک مهارت دارند. برای این کار میتوانید به روانشناسان کودک مراجعه کنید.
چند روش درمانیمختلف وجود دارد که مفید بودن آن ها برای کودکان مبتلا به اوتیسم ثابت شده است. بیشتر این روش ها از اصول تحلیل رفتار کاربردی نشات می گیرند که بر ایجاد و تشویق مهارت های جدید،دسترسی به فعالیت ها و اسباب بازی های ترجیحی، دادن حق انتخاب به کودکان، افزایش ارتباطات مناسب، قابل پیش بینی کردن کوقعیت های پیچیده و موارد دیگر تمرکز دارند.
چگونه در مدرسه رفتارهای مناسب را به کودکان اوتیسم آموزش دهید؟
وقتی در مورد نحوه برخورد با کودکان اوتیسم صحبت می کنیم، باید بدانید که همکاری با مدرسه فرزندتان برای داشتن یک رویکرد مشترک اهمیت زیادی دارد. داشتن انتظارات و استراژی های مشابه در خانه و مدرسه به کودکان این امکان را می دهد که آموخته های خود را از مدرسه به خانه منتقل کنند و برعکس. مدرسه نیز باید به روتین ها پایبند باشد و قوانین و نظم را به کودک آموزش دهند و رفتارهای مثبت را تشئیق کنند.
سخن پایانی
تربیت کودک مبتلا به اوتیسم آسان نیست، اما خوب است که بدانید آن ها قصد بدرفتاری یا سرپیچی از شما را ندارند. این کودکان معمولا برای برقراری ارتباط با دیگران یا ممقابله با حساسات ناخوشایند خود تلاش می کنند. آن ها سزاوار مراقبت و هربانی هستند، نه رفتار خشن یا تنبیه فیزیکی.
برای کمک به آموزش رفتارهای خوب به کودک مبتلا به اوتیسم، باید تا حد امکان از شرایط و برنامه های قابل پیش بینی پیروی کنید، خواسته های خود را با زبان ساده به کودک بگویید و زمانی که بعضی از رفتارهای کودک عجیب به نظر می رسند اما خطرناک نیستند،صبور باشید.